[Techniki obserwacji] Mikroskop biologiczny – obserwacja w świetle odbitym

Chrysis inaequalis, odwłok, 150x

Obserwacja w świetle odbitym to najczęściej domena mikroskopów stereoskopowych oraz mikroskopów metalograficznych. Niewielu użytkowników tradycyjnych mikroskopów biologicznych wie, że również ich urządzenia można wykorzystać do tego rodzaju obserwacji, potrzebne jest tylko odpowiednie źródło światła.

Jako oświetlacz może posłużyć lampka, najlepiej o silnym, punktowym strumieniu światła. Warto jednak pamiętać aby tuż przed samym obiektem światło było czymś rozpraszane, np. kawałkiem białego papieru lub kalki technicznej, aby zbyt ostre kontrasty nie psuły ostatecznego efektu. Ważną sprawą jest też kierunek padania światła. Jeśli dodamy więcej oświetlaczy, nasz obiekt będzie doświetlony lepiej i bardziej równomiernie. Kierunkowe oświetlenie pozwoli za to odpowiednio podkreślić np. jego fakturę, przez grę światła i cienia na powierzchni obiektu.

Do obserwacji w świetle odbitym należy wykorzystywać obiektywy o większej odległości roboczej. Wybór ogranicza się więc przeważnie do dwóch z nich: 4x i 10x. Ograniczeniem jest też odległość na którą możemy opuścić stolik, tak by obiekt pozostawał ostry. Przeważnie obserwowany obiekt nie powinien mieć więcej jak 10 mm wysokości.

Tenebrio molitor, czułek, 100x

W mikroskopach edukacyjnych Delta Optical, np. modelach BioLight 200 i BioLight 300 znajduje się fabrycznie zamontowany oświetlacz LED do obserwacji w świetle odbitym. Pozwala to młodemu użytkownikowi na oglądanie nie tylko tradycyjnych preparatów mikroskopowych na szkiełkach, ale również obiektów nieprzezroczystych i trójwymiarowych, jak pod mikroskopem stereoskopowym. W przypadku innych modeli mikroskopów biologicznych, konieczne już jest eksperymentowanie na własną rękę.

Poniższe zdjęcia zostały wykonane przez Dariusza i Kornelię Kucharskich, przy użyciu mikroskopu biologicznego Delta Optical Evolution 300 LED, z powiększeniami 40x, 100x przy użyciu obiektywów planachromatycznych (w zestawie). Powiększenie 150x uzyskano starym obiektywem Carl Zeiss Jena 15/2.3 Ap 0.2. Oświetlenie stanowił oświetlacz LED 3W typu gęsia szyja. Obrazy zarejestrowano kamerą mikroskopową DLT-Cam Pro 6,3MP USB 3.0. Prezentowane kadry są stosami obrazów (tzw. „stacki”) ze średnio ok. 100 odrębnych klatek, z różnie rozmieszczoną głębią ostrości, składanych w programie graficznym.

Chrysis inaequalis, odwłok, 150x
Chrysis inaequalis, przyoczka, 100x
Tenebrio molitor, czułek, 100x
Tenebrio molitor, oko, 100x
Tenebrio molitor, faktura przedplecza, 40x
Chrysis inaequalis, głowa, 40x

Podobne zdjęcia będą próbowali uzyskać uczestnicy Letniej Szkoły Mikroskopii Optycznej.